In het kort: Het gaat niet goed met de biodiversiteit en niet goed met het klimaat en daarom staan een betere bescherming van natuurgebieden en het herstellen van de natuurlijke balans hoog op de agenda. In 2030 moet dertig procent van alle land en wateren op Aarde beschermd gebied zijn. Een geweldige mijlpaal natuurlijk, maar toch is er genoeg reden om hier vragen bij te stellen. Want onze planeet is een habitat voor soorten, dat klopt, maar bovenal is onze planeet ook vruchtbaar. "Onze aanraking kan overal om ons heen leven opwekken. " En het lijkt wel alsof we deze vruchtbaarheid helemaal vergeten zijn...
Door Jos Willemsen
De biodiversiteit en het klimaat staan onder druk en daarom staan deze thema's hoog op de agenda. Om de mondiale achteruitgang van biodiversiteit en de achteruitgang van de leefbaarheid van de Aarde te keren moet op economisch, sociaal als financieel gebied urgente actie worden ondernomen zo klinkt het steeds meer. Maar is het wel een goed idee om vooral op bescherming in te zetten? Is er niet veel meer succes te behalen wanneer we vooral inzetten op het vergroten van de natuurlijke vruchtbaarheid?
Redeneer maar eens even met me mee...
Inzetten op het vergroten van natuurlijke vruchtbaarheid
Wanneer je bedenkt dat leven op onze planeet miljarden jaren geleden met heel primitief ééncellig leven "begonnen is" en bedenkt hoe dit primitieve leven doorheen de evolutie in een ongelofelijk rijke biosfeer ontwikkelt is, misschien bedenk je dan dat onze Aarde alles behalve een gesloten circulair systeem kan zijn. En misschien bedenk je dan ook dat het leven op Aarde alles behalve in balans is of is geweest. Want als er werkelijk sprake is van een gesloten circulair systeem, als er werkelijk sprake is van balans, zou dan het leven op deze planeet niet ook nu nog uit dat primitieve ééncellig leven moeten bestaan?
De aarde is een implosie planeet (ontvangend) dewelke in een explosie universum (overdragend) ondergedompeld wordt.
Wij worden door heel krachtige creatiepatronen omringd...
Er is gedurende de evolutie heel veel veranderd, er is ondertussen steeds meer leven bij gekomen, en dit leven is steeds hoogwaardiger, steeds complexer en steeds productiever geworden. Er bestaat nu allemaal leven dat er toen, lang geleden nog niet was. Er is doorheen de tijd ook steeds meer energie in de biosfeer opgehoopt. Opgehoopt in steeds meer leven, in steeds meer voedsel. Met andere woorden, wanneer je naar die grote verschillen kijkt tussen die Aarde van nu en die Aarde van miljarden jaren geleden, zie jij dan balans of zie je dan patronen van creatie?
Patronen van creatie
Zo is het bij mij gegaan, door naar de evolutie te kijken groeide in mijn hoofd het besef dat leven vele malen mooier en vele malen rijker is dan het simpel ronddraaien in gesloten circulaire patronen. Leven circuleert wel maar niet in gesloten circulaire patronen. Leven creëert, het leven op deze planeet is doorheen de evolutie (gedurende lange tijd) steeds meer uitgedijt. En het was dit besef dat mijn leven heel intens veranderd heeft.
Leven circuleert wel maar niet in gesloten circulaire patronen,
wij worden door heel krachtige creatiepatronen omringd...
Dit besef heeft er voor gezorgd dat mij gedachten over het sluiten van kringlopen en bescherming van natuur gingen wankelen. Het was een diepgaand inzicht met veel verwarring. Verwarring omdat de waarden waar ik mij al die tijd aan vastgehouden had hierdoor niet langer houdbaar waren. Maar er ontstond al snel een groot geluk met nieuwe waarden en heel veel nieuw potentieel. Want ineens was er genoeg reden om hele grote gaten in de lucht te springen: Wij worden door heel krachtige creatiepatronen omringd!
En zo ontstonden er steeds meer vragen in mijn hoofd. Vragen zoals: Zit er in leven een grote nog weinig benutte efficiëntie verscholen? Hoe werken deze creatiepatronen, en kunnen we inplaats van natuur zo goed als we kunnen beschermen niet veel beter met (de talenten van) andere soorten samenwerken?
dominerend gelijkwaardig samenwerkend
voetafdruk minimaliseren positief bijdragen natuur beschermen met andere soorten samenwerken
in een natuurlijke balans proberen te leven leven voeden
Met andere soorten samenwerken
Wij leven op een aarden planeet waar wanneer de condities goed zijn deze aarde gevoed wordt en zo steeds vruchtbaarder en steeds productiever wordt of kan worden. Wij leven op een groene planeet, een planeet die aan fotosynthese (implosie, overnemend, ontvangend) doet. Wij leven op een implosie planeet dewelke in een explosie universum (overdragend, gevend) ondergedompeld wordt.
Wij leven in een weefsel waarin alle leven meewerkt in patronen waarin het oogsten en ophopen van energie steeds succesvoller wordt gemaakt. Wanneer dit leven de condities krijgt om dit te doen gebeurt dat. Wij leven in een weefsel dat scheppend is en vruchtbaar is. Waarin alle leven meewerkt om deze vruchtbaarheid steeds meer te vergroten. En het potentieel hiervan is niet iets om te verwaarlozen, het potentieel hiervan is onvoorstelbaar groot. En het lijkt wel alsof we deze vruchtbaarheid helemaal vergeten zijn.
Onvoorstelbaar groot
Want terwijl wij door dit scheppende, vruchtbare weefsel omringd worden leven wij nog altijd met een heel ander wereldbeeld. Wij leven met wat ik het "seven days syndrome" noem: Ook al geloven we niet meer dat de Aarde in zeven dagen geschapen is, we leven nog steeds met "het grote normaal" dat daaruit voortgekomen is.
Niets in de natuur groeit voor eeuwig, dat klopt, maar er is daarin één hele grote uitzondering en dat is de groei van moeder natuur zelf
We leven nog steeds met het hardnekkige idee dat de wereld (in zeven dagen) 'is gemaakt' en sinds dat moment 'ge-dijend' is. We leven niet met het idee dat de wereld nog altijd 'wordt gemaakt’ of als je het zo verwoorden wilt 'dat God nog altijd voort schept'. We leven niet met het idee dat de wereld 'uit-dijt'. Of, wanneer je de aftakelingen van de laatste eeuwen hierin meeneemt is het beter om te zeggen: We leven niet met het idee dat de wereld gedurende lange tijd is uitgedijd. We leven met het idee dat de wereld een gesloten systeem is, dat ze stoffelijk is en dat daarin voorraden beperkt zijn. Maar de wereld is niet stoffelijk, de wereld is energetisch en is vruchtbaar! En vruchtbaarheid is iets waaraan wij kunnen bijdragen, vruchtbaarheid is iets wat we steeds meer kunnen vergroten en in die vruchtbaarheid ligt de potentie van onbeperkte voorraden verscholen...
Vruchtbaar
Vanuit dit stoffelijk- en ge-dijende gedachtegoed leven wij met concepten van circulariteit, van balans en van natuurbehoud. Maar hoewel de doelstellingen en bedoelingen hiervan heel mooi en verwarmend zijn doet dit geen recht aan de fysica van het weefsel waarin wij leven. En vanuit dit gedachtegoed worden bovendien hele grote kansen gemist. Want niets in de natuur groeit voor eeuwig, dat klopt, maar er is daarin één hele grote uitzondering. En dat is (wanneer de condities daarvoor goed zijn) de groei van moeder natuur zelf
yin-yang
In oosterse culturen zoals het taoïsme vinden we het yin-yang symbool als symbool voor kosmische dualiteit, waarbij yin vrouwelijkheid (aarde, koude, het noorden, vochtigheid) symboliseert en yang mannelijkheid (hemel, warmte, het zuiden, droogte). Het zijn tegenstellingen maar vooral ook complementaire, elkaar aanvullende waarden.
De vrouwelijke aarde energie en de mannelijke kosmische energie zijn op een vruchtbare wijze innig met elkaar verwikkeld
In hedendaagse vertalingen en interpretaties wordt deze vrouwelijke-mannelijke eenheid beschreven als een symbolisering van harmonie en balans waarin leven kan ge-dijen. Mijn hypothese is dat er in het overdragen van deze verhalen veel verloren is gegaan. Ik was er niet bij, ik weet het ook niet. Maar ik nodig je uit naar dit symbool wat meer onderzoek te doen en eigen interpretaties te maken.
Mijn hypothese is dat dit symbool niet bedoeld is als boodschap van harmonie, balans en evenwicht maar dat dit symbool staat voor creatie vanuit oorsprong, vanuit de bron. Over groei die zonder einde is, over het ontstaan van overvloed. Over vrouwelijke-mannelijke synergie, die samen vruchtbaar, dynamisch en scheppend is.
Dit is een met inkt getekend symbool dat op papier uiteraard stil staat. Maar mijn hypothese is dat dit symbool in werkelijkheid zou moeten draaien en steeds verder zou moeten uit-dijen. Kijk maar eens naar het yin-yang symbool en laat het maar eens denkbeeldig draaien en uitdijen. Het gebeurt wanneer de interacties tussen de yin en de yang op dynamische wijze kunnen bestaan...
De vrouwelijke Aarde energie en de mannelijke kosmische energie zijn op een vruchtbare wijze innig met elkaar verwikkeld. De Aarde is een implosie planeet (ze is zoals dat genoemd wordt negatief geladen) en wordt op harmonische wijze door kosmische explosie energie (positief geladen) bezwangerd waardoor schepping ontstaat. Niet in ge-dijende maar in een uit-dijende patronen. Een groei, niet vanuit balans maar vanuit synchroniciteit, vanuit gelijktijdige actie en ontwikkeling die dynamisch is.
Hierin ontstaan natuurlijke creaties niet vanuit balans, natuurlijke creaties ontstaan door dynamiek, door het systeem door (kortstondige) verstoringen uit balans te brengen waarna het de balans opnieuw weer opzoekt. Door het voortdurende eten door dieren, door bacteriën en schimmels wordt voedsel hoogwaardig getransformeerd en zo in vormen van voedsel (uitwerpselen) voor planten weer beter opneembaar gemaakt. Waarna planten weer beter kunnen groeien en door fotosynthese weer meer energie van de zon kunnen overnemen en uitkristalliseren in nóg meer voedsel.
Natuurlijke creaties ontstaan niet uit balans, ze ontstaan door het systeem kortstondig uit balans te brengen waarna het de balans opnieuw weer opzoekt
Door het oogsten en hoogwaardig transformeren en weer overdragen van voedsel, wordt de Aarde gevoed en steeds vruchtbaarder gemaakt. Dit is hoe leven stromen kan en dit is hoe leven steeds meer leven creëren kan. In natuur zie je heel veel soorten die niets anders doen dan voedsel eten, en hierin kortstondige chaos creëren en met de uitwerpselen volgende soorten voeden. Waarna weer nieuw leven ontstaat, vanuit een nieuwe oorsprong in een nieuwe orde. In een omvang die (gevoed door de zon) vervolgens nóg groter is.
Kortstondige chaos
Natuur beschermen, hoe doe je dat? Met een hek? Met een wet? Door natuur in balans proberen te houden? Is het wel duidelijk hoe die oefening gedaan moet worden en werkt het eigenlijk wel? We spreken er over, we houden er conferenties over maar eigenlijk is helemaal niet duidelijk hoe je dat moet doen.
Hebben we een biodiversiteiscrisis of hebben we
een mens-natuur relatiecrisis?
En het is niet zo leuk om te horen, ook niet om te zeggen, maar we zien dat veel beschermde natuurgebieden ondanks de bescherming nog steeds aftakelen. In de natuur bestaan nog te weinig dynamische processen, hierdoor stroomt natuurlijke energie niet langer goed, het leven staat steeds vaker haast stil. Doen we wel het goede?
Maar er is bovenal misschien een veel belangrijkere vraag te stellen: Ontstaat het verlies aan biodiversiteit doordat wij natuur onvoldoende beschermen? Of ontstaat het verlies aan biodiversiteit doordat wij onvoldoende aan het succes van ander leven bijdragen? Ontstaat het doordat we het andere leven niet langer voeden? Ontstaat het doordat ook andere soorten verdwenen zijn en zo ook de patronen waarin zij het andere leven voeden verdwenen zijn?
Natuurlijk is het antwoord complexer dan die twee vragen. En het goede antwoord zal wellicht de beide raken, het bijdragen én de bescherming.´ Want natuurlijk bestaan er nog talloze verstorende invloeden die ecosystemen ontwrichten. En misstanden moeten natuurlijk worden aangepakt en daar zijn wetten voor nodig. Maar ik zie ook dat wij al heel lang niet meer aan het succes van andere soorten bijdragen. Ik zie dat wij al heel lang het andere leven niet meer voeden. Zijn we vergeten wat onze rol in ecosystemen is? En zijn we vergeten welke rijkdom ons bijdragen dan geven kan?
Er is een verschil tussen verstoren en verstoren
Is de biodiversiteitscrisis in de eerste plaats een relatiecrisis? Ik denk het wel. Een relatiecrisis van ons mensen met het leven om ons heen. En deze crisis is al heel oud en het is misschien wel de diepste oorzaak van de malaise waarin wij nu leven. Maar herstellen we deze relatiecrisis door gebieden 'te beschermen' en door gebieden 'aan de natuur terug te geven'? Of herstellen we deze relatiecrisis door de relatie aan te gaan?
De mens-natuur relatie aangaan
Er bestaat geen wilg die mieren beschermd. Er bestaat geen haai die koraal beschermd. Bescherming bestaat niet in de natuur, in de natuur bestaat alleen maar bijdragen. Bijdragen aan de vruchtbaarheid van het geheel door te voeden. Door de opneembaarheid van voedsel door spijsvertering te verbeteren, door het stromen en ophopen van energie (in vormen van voedsel) steeds succesvoller te maken.
Ikzelf zie daarom alle soorten als boeren. Boeren die bijdragen aan de opneembaarheid van voedsel voor volgende soorten. Ieder met een eigen specifiek talent, talent waarin chaos en orde bestaat.
chaos orde
Wanneer leven goed tussen chaos en orde heen en weer kan stromen, wanneer wij en ook andere soorten in staat worden gesteld in het bijdragen aan deze processen succesvol te zijn gaat het levende weefsel steeds beter stromen, wordt bodem steeds vruchtbaarder, wordt het levende weefsel steeds levendiger, steeds energieker en zo ook steeds productiever. Er is dus een verschil tussen verstoren en verstoren.
Door de olifant uit balans gebracht, waarna het de balans opnieuw weer opzoekt
Door de olifant wordt de volgende cyclus met de boom gevoed
Verstoringen zijn het kloppende hart van ecosystemen
Het zijn de planten die energie van de zon overnemen en accumuleren. En dieren, schimmels en (sommige) bacteriën die deze energie hoogwaardig transformeren. Zo is leven een weefsel waarin de volgende cyclus in de verbeterde condities van de vorige cyclus groeit. Gevoed door de zon.
Wanneer je hier goed naar kijkt ontpopt het natuurlijke weefsel zich zo als een extreem efficiënt systeem. Want er is hierin geen sprake van energie ver-bruik, dit is productie met energie ge-bruik. Een productie waarin (wanneer de condities hiervoor goed zijn) steeds meer energie van de zon word overgenomen en in de biosfeer word opgehoopt, in patronen waarin de biosfeer steeds energieker wordt, steeds levendiger en steeds productiever. Gevoed door de zon.
Verbeteren van condities
Hebben wij mensen daarin ook iets bij te dragen? Ik denk het wel. 'Stewardship' wordt vaak als rentmeesterschap vertaalt. Als passief, beschermend en behoudend. Maar dit is niet hoe stewardship vertaald moet worden. Stewardship moet vertaald worden als hoederschap. Als actief, bijdragend en creërend. Ook wij mensen hebben net als alle andere soorten iets aan het succes van vruchtbaarheid bij te dragen.
"Onze aanraking kan overal om ons heen leven opwekken..."
Lyla June beschrijft met "Architects of abundance, Indigenous Food and Land Management Systems and the Excavation of Hidden History" hoe het hele Amerikaanse continent op grote schaal werd gebeeldhouwd, hoe hier getuinierd werd en hoe deze landschappen opzettelijk gevormd werden door inheemse landbewerkings technieken. Bedoeld om overvloed te produceren zowel voor mensen als voor alle andere leven. Ze synthetiseert tientallen casestudy's van inheemse voedselsystemen die allemaal meer dan 3000 jaar oud waren. Ze belicht de onderliggende principes en waardesystemen van deze culturen als de drijvende kracht achter hun succes: "Onze aanraking kan overal om ons heen leven opwekken..."
Door aanraking leven opwekken
Zijn wij niet tot veel meer in staat dan proberen natuur zo goed mogelijk tegen schadelijke invloeden te beschermen? Zijn wij niet tot veel meer in staat dan natuur in balans proberen te houden? Kunnen we in de plaats niet veel beter aan het succes van andere soorten bijdragen?
Juist door (kortstondige) verstoring en door leven hoogwaardig te transformeren gaat leven steeds beter stromen en wordt bodem steeds vruchbaarder. In dit stromen wordt steeds meer energie uit de kosmos overgenomen en hier op Aarde in steeds meer leven uitgekrisrtalliseerd. In dit stromen, in deze patronen van transformeren en accumuleren ontstaat steeds meer vruchtbaarheid en ontstaat creatie vanuit oorsprong. En wij kunnen samen met andere soorten het succes van deze vruchtbaarheid steeds meer vergroten. Wanneer we dat gaan doen ontstaat een overvloed die zijn weerga niet kent...
Overvloed die zijn weerga niet kent
In deze patronen kunnen wij van productie met beperkte natuurlijke hulpbronnen naar productie met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen evolueren. Er ontstaat zo steeds meer leven. Er ontstaat zo steeds meer voedsel en er ontstaan zo steeds meer natuurlijke grondstoffen. Zo kunnen we die zogenaamde beperkte natuurlijke hulpbronnen steeds meer in de richting van onbeperkt verschuiven. Zo kunnen we samen met andere soorten een heel nieuwe toekomst creëren en misschien wel het antropoceen naar een fertiliceen verschuiven. Naar een tijdperk waarin niet langer de menselijke dominantie maar vruchtbaarheid de verdere evolutie van de Aarde bepaald.
Ik heb altijd gedacht dat natuur een kwetsbaar balancerend systeem is. Maar wanneer ik bedenk hoe het leven op deze planeet ooit primitief "begonnen" is en zie welke rijke wereld hieruit is ontstaan dan kan ik niet anders dan hierin super krachtige creatiepatronen zien. Het natuurlijk weefsel is een systeem waarmee wij kunnen samenwerken en zo kunnen wij dit creërende systeem steeds succesvoller maken. En ik denk dat wij zo de toekomst weer met heel veel natuurlijke rijkdom, met heel veel gedeelde en persoonlijke overvloed, vreugde en vertrouwen tegemoet kunnen zien.
Het is goed om voor andere soorten ontzag en respect te hebben en het is goed om je in die grootse natuurlijke wereld soms heel klein te voelen. Maar het is ook goed om je daarin groots te voelen en daarin ook groots te zijn. Groots in het bijdragen aan het succes van andere soorten en in het bijdragen aan vruchtbaarheid.
Is dat waartoe wij op Aarde zijn? Ik denk het wel.
Wij zijn daartoe met hand en tand uitgerust...
Van natuur als een kwetsbaar balancerend systeem begrijpen |
Naar natuur als een krachtig creërend (energie ophopend) systeem begrijpen |
Van de Aarde als een habitat voor soorten begrijpen |
Naar de Aarde als een energetisch en vruchtbaar weefsel begrijpen |
Van andere soorten een habitat geven (beschermen) |
Naar andere soorten in staat stellen aan toenemende vruchtbaarheid mee te werken (samenwerken) |
Van in een natuurlijke balans proberen te leven |
Naar het natuurlijke weefsel voeden (en zo steeds meer leven creëren) |
Van 'the circle of life' - ge-dijend |
Naar 'the cycle of life' - uit-dijend |
Van produceren met beperkte natuurlijke hulpbronnen |
Naar produceren met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen |
Jos Willemsen - Enjoys creating vivacious environments by teaming with life...
Training
Voor iedereen die van toenemende vruchtbaarheid en uitdijende cycli een succes wil maken en zich met natuurlijke (voedsel)productie wil verbinden organiseren we deze training Regeneratieve landbouw op een prachtig landgoed bij Boeren in het Bos in Friesland. Voor boeren en niet-boeren. Doe je mee?
De film 'JOS - De mens als nuttige soort ' is nu te zien op Vimeo en Picl