Een training voor iedereen die van voedselproductie en landschapsherstel
een succes wil maken
Syntropische landbouw
Syntropische landbouw wordt ook wel de crème van de regeneratieve landbouw genoemd. En dat is niet voor niets. Syntropische landbouw is een vorm van bos-landbouw (agroforestry) waarin ecosysteemprocessen opnieuw in hun hoogste potentieel worden gezet.
Zelfs zonder input van buitenaf (van bemesting, energie en irrigatie) wordt bodem steeds vruchtbaarder, neemt productie steeds meer toe, wordt voedsel steeds voedzamer en ontstaat tegelijk steeds meer biodiversiteit.
Syntropische landbouw is een ware revolutie in de landbouw omdat hierin productie niet langer gepaard gaat met stikstof uitstoot, dit is een vorm van landbouw waarin stikstof opgenomen wordt en natuurwaarden steeds meer toenemen.
Unieke training
In deze training leer je hoe wij als mens de patronen van natuurlijke verrijking opnieuw in hun volle potentieel kunnen laten stromen. En hoe wij hier ook zelf in kunnen mee produceren en mee innoveren.
De training bestaat uit 5 modules die ieder apart, maar ook als geheel (met korting) gevolgd kunnen worden. Voor deze training heb je geen voorkennis nodig.
Dit is een unieke training waarin je de theorie meteen in de praktijk leert toe te passen. En is bedoeld voor iedereen die op zoek is naar nieuwe oplossingen in mens-natuur relaties, in landschapsherstel en toekomstperspectief.
Een training met Jos Willemsen
Jos heeft ruim 25 jaar ervaring in landschappelijke projecten en in het observeren en benutten van ecosysteemprocessen. In 2017 en 2019 is Jos bij Ernst Götsch in de leer geweest en sindsdien zijn verschillende projecten in Nederland, België en Afrika met syntropische methoden aangelegd.
Jos werkt als landschapsontwikkelaar en als natuurboer, schrijft en publiceert over regeneratie met syntropie en is ondermeer bekend van de film 'JOS - de mens als nuttige soort' die nu te zien is op Vimeo.
Andere trainingsmogelijkheden
Wil je in plaats van deze modules syntropische landbouw liever in een vijfdaagse leren?
In juli 2025 zijn we bij Boeren in het Bos in Friesland.
" Wat een ervaring was dit, op zoveel niveaus. Ik ga hier zoveel rijker weer weg" - Noortje
Deze reeks is voor jou wanneer:
- Je als boer jouw bedrijf succesvol wilt innoveren.
- Je als betrokkene bij een voedselbos- of agroforestry project jouw kennis en
vaardigheden wilt vergroten.
- Je als natuurbeheerder andere manieren van natuurontwikkeling wilt verkennen.
- Je als groenbeheerder naar praktische oplossingen voor herstel van
bodem en biodiversiteit zoekt.
- Je "gewoon" als mens aan het succes van verrijkende landschappen wilt bijdragen.
Voor deze training heb je geen voorkennis nodig.
Syntropische landbouw - module SL 1
De kracht van natuurlijke creatiepatronen ontdekken
Alles verandert zodra je ziet dat alle leven van nature bijdraagt aan een planeet die steeds vruchtbaarder wordt, steeds levendiger en steeds productiever (productie van steeds meer voedsel en grondstoffen), zodra dit leven de condities krijgt om dit te doen...
In deze module bekijken we hoe leven zich van nature verrijkt, wat hierin de patronen zijn en hoe condities bepalen in welke richting het leven stroomt.
In deze training gaan we voorbij het circulaire, werken aan het ontstaan van steeds meer leven, met daarin steeds meer voedsel en steeds meer grondstoffen.
Zonder input van meststoffen en irrigatie van buitenaf.
Deze dagen bekijken we hoe wij als mens de patronen van natuurlijke verrijking opnieuw in hun volle potentieel kunnen zetten. En hoe wij hier ook zelf in kunnen mee produceren en mee innoveren.
Voor deze training heb je geen voorkennis nodig.
Het programma van module 1:
Theorie
- Patronen van energie en patronen van ecosysteemprocessen
- Natuurlijke efficiëntie (NE) en natuurlijke intelligentie (NI), inzichten in de patronen waarlangs
leven steeds meer accumuleert en innoveert
- Entropie en lumisyntropie*
- Inleiding in de principes van natuurlijke creatie
- Het grote nog weinig benutte potentieel
- Overschakelen van natuurlijke balans naar natuurlijke cadans
- Overschakelen van sustainability naar createability: Giving life the ability to create ever more life!
- Overschakelen van gesloten kringlopen naar ontvangende, accumulerende cycli
- Overschakelen van productie met uitstoot van emissies (stikstof, CO2, ea) naar
productie met opname van emissies
- Overschakelen van productie met beperkte natuurlijke hulpbronnen naar
productie met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen
- Onze evolutionaire bestemming, onze ecologische mens-rol
- Leven laten stromen, zo krachtig als je kan!
Praktijk
- Rondleiding door het voedselbos en langsheen de syntropische agroforestry systemen
(locatie Graauw)
- Praktijk met seizoensgebonden handelingen en vaardigheden toegepast in (voedsel)bos-
ecologie
*Lumisyntropie is een nieuwe door Jos Willemsen voorgestelde term voor het natuurlijke verschijnsel, waarin alle licht en alle leven van nature meewerkt in de creatie van steeds meer leven.
Een training met Jos Willemsen
Datum, tijd, locatie en kosten
Zaterdag 12 en zondag 13 april 2025 - 10.00 tot 16.30 uur - Dwarsstraat 9 in Graauw (Zld)
* Kun je nu niet maar wil je wel een teken krijgen zodra de volgende training wordt ingepland? Stuur dan even een berichtje met het contactformulier of abonneer je op de nieuwsbrief.
Minimaal 12, maximaal 18 deelnemers
Kosten € 250,- p.p. of € 450,- p.2p. * incl. btw
Inclusief heerlijke voedselbos lunch 2x
Overnachten in eigen tent of camper 10,- per nacht
* Ben je gehinderd door een te kleine beurs? Stuur dan een berichtje, we kijken dan wat mogelijk is.
Houd desgewenst rekening met te maken kosten voor aan te schaffen gereedschappen. Een vrijblijvend voorstel hiervoor wordt in de eerste les meegegeven en kan naar eigen ambitie en draagkracht worden aangeschaft.
Mee te nemen:
- Schoeisel of laarzen en kledij geschikt voor nat weer
- Werkhandschoenen en snoeigereedschap
- Een waterfles
- Een notitieboek en schrijfgerei
- Honger naar verandering en avontuur
Syntropische landbouw - module SL 2
De kracht van natuurlijke creatiepatronen activeren
In deze module leer je hoe je ecosystemen op hun hoogste potentieel kunt laten werken: met een goed ontwerp en het benutten van de talenten van andere soorten, plantafstanden en successie stellen we (voedsel)ecosystemen in staat om in hun ontwikkeling steeds meer te innoveren en accelereren. Je gaat kennis en vaardigheden opdoen om, samen met andere soorten, het succes van leven (en productie) in uitdijende cycli steeds meer te vergroten.
Voor deelname heb je eerder ook aan module SL 1 deelgenomen.
Het programma van module SL 2:
Theorie
- Landschap lezen, Genius Loci
- Hoogwaardige productie zonder van meststoffen en irrigatie afhankelijk te zijn
- Planten en hun levenscycli, hun rol doorheen de tijd (successie)
- Planten en hun lichtbehoefte, hun rol in de ruimte (stratificatie)
- Waterstrategieën, herstellen van de ‘biotic pump’
- Plantcombinaties en plantverbanden
- Met (talenten van) planten en dieren samenwerken
- Jezelf in staat stellen gangbare aftakelingsprocessen (in bodem, water, klimaat, biodiversiteit)
omkeerbaar te maken
- Niets doen en iets doen, het kan allebei, het heeft verschillende effecten
- Overeenkomsten en verschillen van syntropische landbouw met andere vormen van
regeneratieve landbouw zoals kringlooplandbouw, agroforestry, voedselbos, permacultuur
en no-dig market gardening
- Het nog weinig benutte potentieel van syntropische landbouw voor de landbouw van vandaag
Praktijk
De praktijk gaan we uitvoeren op de akkers en in de bossen van Voedselbron Graauw. We gaan aan de slag met de omvorming van twee verschillende systemen:
De omvorming van een bestaand bos naar een syntropisch agroforestry-systeem en de omvorming van een akker naar een syntropisch agroforestry-systeem.
- Kennis maken met een spectrum van bekende en minder bekende eetbare soorten
- Toepassen van syntropische beplantingsmethoden
- Toepassen van verschillende bodem verbeteringsmethoden
- Vermeerderen en kweken van planten (zaaien, stekken)
Een training met Jos Willemsen
Datum, tijd, locatie en kosten
Vrijdag 25 en zaterdag 26 april 2025 - 10.00 tot 16.30 uur - Dwarsstraat 9 in Graauw (Zld)
* Kun je nu niet maar wil je wel een teken krijgen zodra de volgende training wordt ingepland? Stuur dan even een berichtje met het contactformulier of abonneer je op de nieuwsbrief.
Minimaal 12, maximaal 18 deelnemers
Kosten € 250,- p.p. of € 450,- p.2p. * incl. btw
Inclusief heerlijke voedselbos lunch 2x
Overnachten in eigen tent of camper 10,- per nacht
Of boek module 1 t/m 4 voor 970,- p.p. (korting 80,-) of 1.740,- (korting 160,-) incl. btw
* Ben je gehinderd door een te kleine beurs? Stuur dan een berichtje, we kijken dan wat mogelijk is.
Mee te nemen:
- Schoeisel of laarzen en kledij geschikt voor nat weer
- Werkhandschoenen en snoeigereedschap
- Een waterfles
- Een notitieboek en schrijfgerei
- Honger naar verandering en avontuur
Syntropische landbouw - module SL 3
De kracht van natuurlijke creatiepatronen accelereren
Ook in deze module leer je hoe je ecosystemen op hun hoogste potentieel kunt laten werken: met snoeitechnieken stel je (voedsel)ecosystemen in staat, om in hun ontwikkeling steeds meer te innoveren en accelereren. Je gaat kennis en vaardigheden opdoen om, samen met andere soorten, het succes van het leven in uitdijende cycli steeds meer te vergroten.
Dit is een training voor iedereen die zich dieper in natuurlijke regeneratie, in (voedsel)bosbouw
en syntropische landbouw wil bekwamen.
Voor deelname heb je eerder ook ten minste aan module SL 1 deelgenomen.
Het programma van module SL 3:
Theorie
- Landschap lezen, Genius Loci (vervolg SL 2)
- Hoogwaardige productie zonder van meststoffen en irrigatie afhankelijk te zijn (vervolg SL 2)
- Planten en hun levenscycli, veroudering en verjonging (seniliteit)
- Plantcombinaties en plantverbanden (vervolg SL 2)
- Met (talenten van) planten en dieren samenwerken (vervolg SL 2)
- Jezelf in staat stellen gangbare aftakelingsprocessen (in bodem, water, klimaat, biodiversiteit)
omkeerbaar te maken (vervolg SL-2)
- Overschakelen van competitie en natuurlijke selectie, naar natuurlijke samenwerking
- Omgaan met plagen en ziekten
Praktijk
De praktijk gaan we uitvoeren op de akkers en in de bossen van Voedselbron Graauw. We gaan aan de slag met de omvorming van twee verschillende systemen:
De omvorming van een bestaand bos naar een syntropisch agroforestry-systeem en de omvorming van een akker naar een syntropisch agroforestry-systeem.
- Kennismaken met een spectrum van bekende en minder bekende eetbare soorten
- Toepassen van creërende snoei methoden
- Selectief wieden
- Methoden van aanplant, consortiums, plantverbanden en gebruik
- Eénjarige en meerjarige groenten
- Toepassen van syntropische beplantingsmethoden
(creërend, bodem opbouwend, droogte resistentie)
- Toepassen van verschillende bodem verbeteringsmethoden
- Bodembedekkers en groenbemesters
- Vermeerderen en kweken van groenten
Een training met Jos Willemsen
Datum, tijd, locatie en kosten
zaterdag 17 en zondag 18 mei - 10.00 tot 16.30 uur - Dwarsstraat 9 in Graauw NL
* Kun je nu niet maar wil je wel een teken krijgen zodra de volgende training wordt ingepland? Stuur dan even een berichtje met het contactformulier of abonneer je op de nieuwsbrief.
Minimaal 12, maximaal 18 deelnemers
Kosten € 250,- p.p. of € 450,- p.2p. * incl. btw
Inclusief heerlijke voedselbos lunch 2x
Overnachten in eigen tent of camper 10,- per nacht
* Ben je gehinderd door een te kleine beurs? Stuur dan een berichtje, we kijken dan wat mogelijk is.
Mee te nemen:
- Schoeisel of laarzen en kledij geschikt voor nat weer
- Werkhandschoenen
- Een waterfles
- Een notitieboek en schrijfgerei
- Honger naar verandering en avontuur

Syntropische landbouw - module SL 4
Vaardigheden en seizoenservaringen opdoen
In deze module gaan we kilometers maken: doen, doen, doen.
Niet alleen in Graauw, maar ook bij Oranjehof in Vrouwenpolder en bij de Langhe Laere in Nieuw- en Sint Joosland. Deze projecten zijn allemaal met syntropische methoden ontwikkeld. Ieder weer met andere geologische uitgangspunten en een andere aanpak.
Voor deelname heb je eerder ook ten minste aan module SL 1 deelgenomen.
Het programma van module 4:
Theorie
- Landschap lezen, Genius Loci
- Een rondleiding doorheen het project, observaties
Praktijk
In deze module gaan we seizoens- en plaatsgebonden handelingen doen en onze opgedane kennis in praktijk brengen. Handelingen die aan verrijking van het systeem en onszelf bijdragen.
Oranjehof - Koningin Emmaweg 30 Vrouwenpolder
Oranjehof is een agroforestry systeem van 4 hectare op de rand van het natuurgebied Oranjezon. In 2019 zijn we met de aanleg van de bomenrijen gestart. We doen hier aan fruit- en notenteelt in syntropische systemen en we doen aan schok-begrazing met Galloway koeien. Deze plek heeft twee grote uitdagingen: Iedere nacht gaan er 50 tot soms wel 100 herten en reeën door het gebied, en een groot deel van dit gebied bestaat uit extreem droog duinzand.
De Langhe Laere - Nieuw- en Sint Joosland
De Langhe Laere is een voedselbos, aangelegd op heel natte en verdichte gronden. In 2018 zijn we met de aanleg begonnen en hebben we verschillende methoden van aanleg toegepast. Ook bij de Langhe Laere wordt gewerkt met methoden die uit de syntropische landbouw afkomstig zijn.
Locatie: 51°28'47.9"N 3°40'02.4"E
Voedselbron Graauw - Dwarsstraat 9 Graauw
Nog een 4e locatie ntb
Een training met Jos Willemsen
Datum, tijd, locatie en kosten
De datums en locaties worden binnenkort bekend gemaakt
* Kun je nu niet maar wil je wel een teken krijgen zodra de volgende training wordt ingepland? Stuur dan even een berichtje met het contactformulier of abonneer je op de nieuwsbrief.
Minimaal 12, maximaal 18 deelnemers
Kosten € 65,- p.p. of € 110,- p.2p. per locatie* incl. btw
Bij deze training is geen lunch voorzien
* Ben je gehinderd door een te kleine beurs? Stuur dan een berichtje, we kijken dan wat mogelijk is.
Mee te nemen:
- Een lunchpakket
- Schoeisel of laarzen en kledij geschikt voor nat weer
- Werkhandschoenen
- Een waterfles
- Een notitieboek en schrijfgerei
- Honger naar verandering en avontuur

Syntropische landbouw - module SL 5
Ontwerp jouw eigen voedselhabitat
Deze training is speciaal voor wie besloten heeft met de aanleg van een eigen voedselsysteem te starten. Dat kan een agroforesty systeem zijn, een begrazings systeem, een voedselbos, een no-dig marketgarden of een combinatie daarvan.
In deze training gaan we met een kleine groep van 5 tot 6 deelnemers (of koppels) tekenen aan
5 tot 6 nieuwe voedselsystemen. Ieder is hierin penvoerder van het eigen project en wordt professioneel bijgestaan in het succesvol voorbereiden van uitvoerbare en haalbare plannen en het vermeerderen van planten.
Voor deelname heb je eerder ook ten minste aan module 1, 2, 3 en 4 deelgenomen.
Deze module is geschikt voor zowel privé als professionele deelnemers. Voor professionele deelnemers is nog aanvullend maatwerk nodig. Neem voor meer informatie hierover contact op.
Het programma van module 5:
- Jouw project in kaart brengen
- Landschap lezen, Genius Loci, het potentieel van jouw landschap herkennen
- Jouw eigen bedoeling en ontwikkeling definiëren en optekenen
(in tijd, omvang en ambitie)
- Professionele begeleiding bij de ontwikkeling van jouw plannen,
je krijgt hierbij opdrachten mee naar huis
- Een terreinbezoek door Jos van jouw projectgebied ter observatie
- Gangbare aftakelingsprocessen omkeerbaar maken
- Leven laten stromen, zo krachtig als je kan!
- Ontwerpen van jouw voedselsysteem, theorie omzetten naar ontwerp,
hiervoor jouw eigen werkboek aanleggen, begeleiding hierbij
- Valkuilen verkennen, afwegingen, plaatskeuze
- Aansluiten op jouw bedoeling en op jouw persoonlijke ontwikkeling (in tijd, omvang en ambitie)
- Fasering in aanleg en ontwikkeling doorheen de tijd, ontwerp in praktijk brengen
- Soortenkeuze, plantschema’s en beplantingsplan
- Aanbevelingen voor aanleg en beheer
- Verdienmodellen onderzoeken
- Financiële planning
- Beleid en regelgeving
- Vermeerderen en kweken van planten: Zaaien, stekken, enten waarbij zaden en enthout voor de opkweek van jouw plantgoed (in beperkte hoeveelheid weliswaar) beschikbaar word gesteld
Een training met Jos Willemsen
Datum, tijd, locatie en kosten
11 september 2025 van 13.00 tot 17.00
25 september 2025 van 13.00 tot 17.00
9 oktober 2025 van 13.00 tot 17.00
23 oktober 2025 van 13.00 tot 17.00
Dwarsstraat 9 in Graauw
* Kun je nu niet maar wil je wel een teken krijgen zodra de volgende training wordt ingepland? Stuur dan even een berichtje met het contactformulier of abonneer je op de nieuwsbrief.
Maximaal 5 tot 6 deelnemers (of koppels)
Kosten € 920,- p.p. of koppel incl. btw
Kosten voor onderstammen worden per afname verrekend
Bij deze training is geen lunch voorzien
Bij afstand groter dan 50 km vanaf Graauw worden voor het terreinbezoek extra reiskosten overeengekomen.
Mee te nemen:
- Eventueel een lunchpakket
- Schoeisel of laarzen en kledij geschikt voor nat weer
- Een notitieboek, schrijf- en tekengerei
