In het kort: De biodiversiteit takelt steeds maar verder af. Zijn we nog op tijd? Niemand weet het, ik ook niet. Maar ik heb in mijn leven wel gezien en geleerd hoe snel leven om zich heen kan grijpen. En ik geloof er in dat we fundamenteel andere beslissingen gaan maken
zodra we het weefsel waarin wij leven fundamenteel anders gaan begrijpen...
Door Jos Willemsen
Zijn we nog op tijd? Het was één van de vragen die ik kreeg bij de Q&A tijdens de premiere van de film ‘JOS - de mens als nuttige soort’. En het is misschien wel de grootste vraag van de tijd waarin wij leven. Niemand kent het antwoord, ik ook niet. Maar ik heb in mijn leven wel gezien en geleerd hoe snel leven om zich heen kan grijpen. Leven is super levenslustig. Wanneer de condities opnieuw goed zijn grijpt leven als vuur om zich heen.
Wanneer een vuur dooft moet je even porren, blazen of beter brandbaar materiaal opwerpen en dan WOEF! Vuur “wil” branden, leven “wil” leven. Leven “wil" stromen, leven wil zich voortplanten, leven wil steeds meer leven creëren, leven wil steeds meer koloniseren.
Leven wil innoveren, kristalhelder, vreugdevol en vruchtbaar zijn. Wanneer de condities goed zijn is dat wat leven doet.
In die condities geloof ik dat we op een kantelpunt staan. Want het leven dat wij leven is niet langer vruchtbaar, het is ook niet altijd even vreugdevol en ook, het leven dat wij leven is helemaal niet efficiënt. Efficiënt leven is leven op een wijze waarin leven steeds vruchtbaarder en steeds productiever wordt. En zo leven wij al lang niet meer. De economie groeit maar met dat geld kopen wij per saldo steeds minder. Er komt steeds meer woestijn bij, en die woestijn groeit ieder jaar met een oppervlakte die zo groot is als de helft van Europa. Ieder jaar weer.
De condities zijn niet goed. En wij voelen dat nu bijna allemaal. Misschien is het collectief verlangen naar verandering nog nooit zo groot geweest. Daarom geloof ik dat wij fundamenteel andere beslissingen gaan nemen, fundamenteel andere keuzes gaan maken. Ik geloof dat we dingen fundamenteel anders gaan doen wanneer we het weefsel waarin wij leven fundamenteel anders gaan begrijpen. Want als we het weefsel waarin wij leven anders begrijpen, dan zien we ineens een uitweg…
Uitweg
Wat zou er gebeuren wanneer we de Aarde niet langer als een gesloten systeem met beperkte voorraden begrijpen? Wanneer we de Aarde niet langer als stoffelijk maar als energetisch begrijpen? Wanneer we de Aarde begrijpen als een openstellend, voortdurend energie ontvangend, energie ophopend en innoverend systeem gaan begrijpen? Dit is een fundamenteel anders begrijpen van werkelijkheid. En ik denk dat dit veel meer recht doet aan wat de Aarde werkelijk is.
De Aarde is niet een gesloten systeem met beperkte voorraden. De Aarde stelt zich open, is energie ontvangend, is energie ophopend en is innoverend. De Aarde bevat een nog onbenut potentieel
die on-ge-kend groot is...
Hebben we de Aarde al die tijd verkeerd begrepen? Ik denk het wel. Leven is veel rijker dan ronddraaien in circulaire patronen. Veel rijker. Want kijk maar eens hoe het leven op Aarde ooit primitief begonnen is en doorheen de evolutie steeds verder ontwikkeld is. Wanneer ik die evolutie van de Aarde in het circulaire gedachtengoed plaats dan loop ik vast. Ik zie alleen maar creaties. Heel veel creaties voortdurend gevoed door de zon. De theorie dat de Aarde een gesloten systeem met beperkte voorraden is, die theorie is ooit bedacht maar deze theorie is nooit bewezen.
Nooit bewezen
In 1968 reisde Apollo 8 naar de maan en die reis resulteerde in de foto 'Earthrise'. Het is de foto die de manier waarop we onze planeet zien en begrijpen ingrijpend veranderd heeft, en het leidde tot de milieubeweging zoals we die nu kennen. Met die reis hadden we de maan ontdekt, maar met deze foto ontdekten we de Aarde.
Volgens astronaut Anders, de maker van de foto, kreeg Earthrise een iconische status: "Mensen realiseerden zich ineens dat we op een kwetsbare planeet leven en dat we ervoor moeten zorgen." En zo zijn we de Aarde collectief als een kwetsbaar balancerend systeem gaan begrijpen. Als een gesloten systeem met beperkte voorraden.
Maar er is niets dat er op wijst dat deze theorie klopt, deze theorie is niet langer houdbaar. Het leven op Aarde is doorheen de evolutie gedurende lange tijd steeds meer toegenomen en is steeds hoogwaardiger geworden. Wat zou er gebeuren wanneer we de Aarde niet langer als een gesloten systeem met beperkte voorraden begrijpen? Wat zou er gebeuren wanneer we in plaats daarvan de Aarde begrijpen als een openstellend, voortdurend energie ontvangend, energie ophopend en innoverend systeem gaan begrijpen? En niet als een kwetsbaar balancerend systeem maar als super krachtig?
Wat zou er gebeuren wanneer we gaan begrijpen dat er gedurende lange tijd steeds meer energie van de zon en uit de kosmos is overgenomen en in steeds meer leven in deze biosfeer is uitgekristalliseerd en is opgehoopt? Wat zou er gebeuren wanneer we gaan begrijpen dat het potentieel van dit overnemen en ophopen on-ge-kend groot is?
Ongekend groot
Wanneer we begrijpen dat alles wat leeft meewerkt om dit overnemen en ophopen van energie (in steeds meer leven, in steeds meer voedsel en steeds meer grondstoffen) steeds succesvoller te maken kan er werkelijk iets veranderen. Wanneer we gaan begrijpen dat het condities zijn waarin het succes van dit ophopen bepaald wordt is er heel veel aanleiding om dingen fundamenteel anders te doen.
Alles wat leeft werkt mee om het overnemen en ophopen van energie steeds succesvoller te maken
Mijn hoofd gaat duizelen wanneer ik bedenk hoe alle leven meewerkt om het overnemen en ophopen van deze energie steeds succesvoller te maken wanneer dit leven de condities krijgt om dit te doen. Mijn hoofd gaat duizelen wanneer ik bedenk wat wij aan dit succes kunnen bijdragen. En mijn hoofd gaat duizelen wanneer ik kijk naar de omvang van dit potentieel dat nog bijna niet benut en zo on-ge-kend groot is!
Natuurlijk, ik weet ook niet wat de komende tijd gaat brengen. Maar we hebben werkelijk nog een paar hele grote paradigma’s te shiften. En ik weet hoe snel leven dan als vuur om zich heen kan grijpen. In alle projecten waar wij zelf aan werken neemt de biodiversiteit en de productiviteit (zonder input) steeds meer toe. En ik ken nog veel andere projecten waar de biodiversiteit en de productiviteit (zonder input) steeds meer toeneemt. Ondanks de klimaatverandering en ondanks de verhoogde stikstof concentraties.
Waarmee ik niet ontken dat klimaat en stikstof een bedreiging zijn maar er bestaan methoden waarmee ondanks deze bedreigingen dit levensvuur steeds hoger opgestookt kan worden. En ik zie hoeveel plezier en perspectief dit levensvuur dan geven kan.
Zijn we nog op tijd? Niemand lijkt het te weten. Maar de zon, die grote voedende bron is daar. En alles wat leeft staat klaar om het overnemen en ophopen van energie in steeds meer leven, in steeds meer voedsel, steeds succesvoller te maken.
Wanneer de condities goed zijn grijpt leven als vuur om zich heen.
Tijd is creatie.
Speciaal voor wie van 'De mens als nuttige soort' een succes wil maken en zich met natuurlijke voedselproductie wil verbinden starten we in februari weer met een unieke twaalf daagse training syntropische landbouw
Jos Willemsen - Enjoys creating vivacious environments by teaming with life...
Trailer JOS - De mens als nuttige soort - door HENK. De film ging in september 2022 bij Film by the Sea in premiere.