In het kort: De circulaire economie heeft het moeilijk, dat is althans de conclusie uit het Integrale Circulaire Economie Rapportage van het PBL dat onlangs verscheen. De hoofdconclusie uit dit rapport is dat de inspanningen onvoldoende tot tastbare resultaten leiden. Maar is het rijtje van toegepaste circulaire processen wel volledig?
Zullen we ‘re-digest’ met stip op één zetten? Want dan gaan we zien
dat de cyclus - gevoed door de zon - spiraalsgewijs
steeds meer uitdijt...
Door Jos Willemsen
Wat gebeurt er wanneer we druk zijn met recycleren, met repareren en reduceren maar we in al deze processen vergeten aan vruchtbaarheid bij te dragen? Dan blijft de biodiversiteit nog steeds afnemen, dan blijven de aftakelingsprocessen waar landschappen in verkeren ongehinderd voortrazen en worden landschappen nog altijd steeds minder productief.
Het was één van mijn grote wake-up momenten: We kunnen nog zo ons best doen om onze negatieve voetafdruk zo klein mogelijk te maken, we kunnen nog zo ons best doen om afval weer als grondstof aan te wenden, maar zolang wij niet ook aan vruchtbaarheid bijdragen gaat de algehele vitaliteit op deze planeet nog altijd achteruit.
De 9R strategieën uit de circulaire economie: Refuse, rethink, reduce, reuse, repair, refurbish, remanufacture, repurpose, recycle, en recover waarin redigest nog ontbreekt
Zit er een grote blinde vlek in de circulaire economie? Ik denk het wel. In de circulaire economie kennen we de 9R strategieën: Refuse, rethink, reduce, reuse, repair, refurbish, remanufacture, repurpose, recycle, en recover. Maar waar in dit rijtje is de bijdrage aan vruchtbaarheid te vinden? Want de Aarde is niet stoffelijk, de aarde is energetisch en is vruchtbaar, en het is toch de vruchtbaarheid van onze Aarde die nu steeds meer achteruit gaat?
Vruchtbaarheid
Goed beschouwd komen de meeste van deze re-processen in de natuur niet voor. Een kapot boomblad wordt niet gerepareerd. Van een verouderd boomblad wordt ook niet een nieuw boomblad gemaakt, het blad wordt gegeten, het wordt getransformeerd. De vorming van blad wordt ook niet gereduceerd, het liefste produceert het ecosysteem in het hoogste potentieel, het liefste produceert het ecosysteem zo veel mogelijk blad.
Inplaats van afval opnieuw als grondstof aan te wenden is het veel slimmer om afval te eten, zo hoogwaardig te transformeren en de uitwerpselen aan de aarde over te dragen. Zo wordt aarde in staat gesteld steeds vruchtbaarder te worden en zo kunnen bomen steeds beter groeien en kan ook alle andere leven steeds beter groeien. En zo kan in die verbeterde groei steeds meer energie van de zon worden overgenomen. En zo kunnen wij uit dit leven voedsel en grondstoffen oogsten die in omvang en kwaliteit steeds meer toeneemt. Zonder dat in dit cycleren energie opgaat, in deze cycli komt er gedurende de productie steeds meer energie bij, allemaal gevoed door de zon.
Dan gaan we zien dat de cyclus gevoed door de zon,
in spiraalpatronen steeds meer uitdijt…
Van grondstof naar voedsel
Ik denk dat we in het vernieuwen van de economie vooral op voedsel moeten inzetten. Dat we het beste producten ontwerpen die gemaakt zijn van voedsel. Zo weinig mogelijk van staal, beton en plastic en zo veel mogelijk van hout, van riet, van lisdodde, van mycelium...
Want alle processen die nu in de circulaire economie genoemd worden hebben twee grote nadelen: 1 In deze processen gaat energie verloren, deze processen ver-bruiken energie.
En 2, de kwaliteit gaat achteruit. Terwijl in levende processen energie niet wordt ver-bruikt maar wordt ge-bruikt. Alles stroomt gedurende de productie eenvoudig langs de weg van de minste weerstand en er wordt gedurende de productie door de zon steeds meer energie toegevoegd.
Bovendien wordt in natuurlijke processen de kwaliteit van het product hoogwaardiger gemaakt. Zo wordt in het voedselweb uit gebruikt papier niet opnieuw (een laagwaardiger) papier gemaakt. Door het gebruikte papier te eten (door wormen, slakken, pissebedden) en de uitwerpselen aan de bodem over te dragen ontstaat uit het gebruikte papier vruchtbare bodem en kan uit die vruchtbare bodem en gevoed door de zon (fotosynthese) hoogwaardig hout ontstaan om er vervolgens weer meer hoogwaardig papier van te maken. En daarbij wordt ondertussen extra CO2 opgenomen en worden ondertussen ook talloze insecten en vogels gevoed.
Gevoed
Ja, het is nodig om in cycli te denken, maar inplaats van materie in gesloten cycli te laten rondgaan is het vaak veel efficiënter om materie na gebruik in vormen van voedsel steeds van de ene soort naar de andere over te dragen. En deze soorten zo in staat te stellen steeds meer energie van de zon over te nemen en in het systeem op te hopen.
Het eten van voedsel is geen consumptie, het eten van voedsel is in de diepste essentie een creatieproces
Daarvoor is het nodig dat cycli niet helemaal gesloten zijn maar zich aan de zon en alle andere leven kunnen openstellen. Zodat uit deze energie steeds meer hoogwaardig voedsel en hoogwaardige grondstoffen kunnen ontstaan.
transformatie door dieren & accumulatie door planten
de zon als voedende bron (explosie) - de biosfeer als ophopend weefsel (implosie)
Want het eten van voedsel is geen consumptie, de markt heeft van eten consumptie gemaakt. Het eten van voedsel is in de diepste essentie een creatieproces. Wat uit uw aars komt is hoogwaardiger dan wat uw mond ingaat. Omdat de uitwerpselen volgende soorten in staat stellen om nog beter te groeien en in die verbeterde groei, in die verbeterde fotosynthese nog meer energie van de zon over te nemen en zo in nog meer leven, in nog meer voedsel, uit te kristalliseren.
Niet steeds minder maar steeds meer
Het heeft mij echt gegrepen, het besef dat wij samen met (de talenten van) andere soorten voorbij het circulaire kunnen meewerken aan de creatie van steeds meer.
Ik wil graag uitnodigen om vooral in open cycli te denken. In open cycli waarin planten in staat worden gesteld steeds meer energie van de zon over te nemen (steeds meer fotosynthese). En waar dieren, schimmels en bacteriën in staat worden gesteld deze energie te transformeren (metabolisme) en in de levende biosfeer op te hopen. Uitnodigen om minder in cycli van materie te denken en meer te denken in cycli van voedsel. Alle leven staat klaar om het overnemen en ophopen van steeds meer energie in steeds meer voedsel steeds succesvoller te maken. Wanneer leven de condities krijgt om dit te doen...
Van 9R naar 10R strategieën met Re-digest met stip op één
In het samenwerken met andere soorten kunnen we een heel interessante sprong maken: Zo hoeven we niet langer te denken in productie met beperkte natuurlijke hulpbronnen maar zo kunnen we denken aan productie met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen.
Zullen we ‘re-digest’ met stip op één te zetten? Want dan gaan we zien dat de cyclus niet langer in cirkels ronddraait. Dan gaan we zien dat de cyclus gevoed door de zon,
spiraalsgewijs steeds meer uitdijt…
Speciaal voor wie van uitdijende cycli een succes wil maken en zich met natuurlijke (voedsel)productie wil verbinden organiseren we deze zomer een zomerkamp Regeneratieve landbouw bij Boeren in het Bos in Friesland
Jos Willemsen - Enjoys creating vivacious environments by teaming with life...
Trailer van de documentaire 'JOS - De mens als nuttige soort' door Henk van den Doel
met muziek van Jelle Wierda
コメント