De ondernemer draagt bij aan het groeiende succes van andere soorten,
en zo dragen deze soorten bij aan het groeiende succes van de ondernemer...
In het kort: We zijn druk met het verkleinen van de ecologische voetafdruk maar steeds meer komen we tot de conclusie dat deze duurzaamheids-aanpak onvoldoende goed werkt. Maar naast het verkleinen van de negatieve impact is het ook mogelijk positief aan de werking van ecosysteem-processen bij te dragen. En dit positief bijdragen is misschien nog wel veel duurzamer, veel leuker en per saldo ook vele malen productiever...
Door Jos Willemsen
Het is waar, er zijn ondertussen genoeg ethische motieven te bedenken om als ondernemer te verduurzamen. Maar wanneer andere soorten door jouw bijdragen aan het succes van jouw onderneming bijdragen, dan slaat die ethiek ineens naar efficiëntie om.
Wanneer jouw onderneming aan het succes van andere soorten bijdraagt stelt dit deze soorten in staat om steeds talrijker te worden en gelijktijdig aan het groeiend succes van jouw onderneming bij te dragen: In het creëren van vruchtbare bodem, in toename van productie van voedsel en grondstoffen, in reductie van dure input, in verbeteren van veerkracht en draagkracht... En dit is misschien nog wel veel duurzamer, veel leuker en per saldo ook vele malen productiever.
Decennia lang hebben we onze productieprocessen los of zelfs als een tegengestelde van natuurlijke processen gezien. De gevolgen van deze zienswijze worden steeds ingrijpender en tastbaarder. Grondstoffen worden steeds schaarser en biodiversiteit gaat steeds verder achteruit. De aarde raakt steeds minder vruchtbaar en steeds minder productief, de koopkracht wordt door deze toenemende aftakeling per saldo steeds kleiner.
Ten minste drie oorzaken
Steeds meer komen we tot de conclusie dat onze huidige duurzaamheids-aanpak niet goed werkt. Ik zie hierin ten minste drie oorzaken. In het huidige discours rond duurzaamheid ligt de focus op het verkleinen van onze negatieve ecologische impact, terwijl we ook met een vergrote impact positief aan de werking van ecosysteem-processen kunnen bijdragen. En wanneer we dat doen dan stellen we andere soorten in staat aan het oplossen van duurzaamheidsopgaven mee te werken. Dit positief bijdragen komt in het huidige duurzaamheidsdenken nog niet of nauwelijks voor.
In plaats van ons af te vragen hoe we met beperkte natuurlijke hulpbronnen kunnen produceren, kunnen we ons beter afvragen hoe we met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen produceren
Voorts zie ik dat bij verduurzaming vaak alleen aan technische oplossingen wordt gedacht. In veel klimaatdoelstellingen komt bijvoorbeeld de inzet van wormen niet eens voor, terwijl de worm één van de meest getalenteerde soorten is om de opwarming van de aarde aan te pakken. En daarbij is de worm ook één van de meest getalenteerde soorten om de productie van voedsel, grondstoffen en biodiversiteit (explosief) te doen toenemen. Vandaag de dag zijn technische innovaties doorgaans wel goed in het reduceren van ecologische schade, maar zijn ze ook goed in het bijdragen aan het ontstaan van ecologische creaties? Techniek is heel handig, maar techniek accumuleert niet. Ik denk dat er heel veel te winnen is wanneer we meer met andere soorten samenwerken en technieken aanwenden niet om ecosysteem-processen te vervangen maar om deze samenwerkingen succesvoller te maken.
En ik denk ook dat het falen in verduurzaming komt doordat de gekozen aanpak steeds geld kost. Doordat het geld kost wordt de mate van succes steeds door de omvang van het beschikbare budget bepaald. En dit budget is in deze aanpak steeds te klein. De oplossing is zo kleiner dan het probleem en daarom per saldo geen oplossing. Wat zou er gebeuren wanneer we mensen in staat stellen met natuur (of liever in samenwerking met andere soorten) geld te verdienen? Dan wordt de oplossing groter dan het probleem en kan er werkelijk iets veranderen.
Eco-effectieve ondernemers
In plaats van ons af te vragen hoe we met beperkte natuurlijke hulpbronnen kunnen produceren, kunnen we ons dus beter afvragen hoe we met natuurlijke creatiepatronen kunnen produceren. Omdat deze natuurlijke creatiepatronen onbeperkt zijn.
Ondertussen ontstaan er steeds meer ondernemingen die deze kunst begrepen hebben en het dus radicaal anders doen. Eco-effectieve ondernemers die niet een negatieve impact proberen te beperken maar juist positief aan de werking van ecosysteem-processen bijdragen. Eco-effectieve ondernemers die zorgen voor herstel en groei, en hier terwijl een winstgevende bedrijfsvoering op baseren. Doordat het hele levende systeem in staat wordt gesteld aan het overnemen en ophopen van zonne-energie mee te werken en terwijl het voedselweb steeds hoogwaardiger maken. Niet zelden tellen deze ondernemers op hun bedrijf zelfs meer biodiversiteit dan de natuurgebieden rondom.
Eco-effectief ondernemen creëert een economie waarin andere soorten in staat worden gesteld steeds talrijker te worden en steeds succesvoller te zijn. Het creëert een economie waarin mensen in staat worden gesteld om met andere soorten samen te werken en in deze samenwerking geld te verdienen. Succesvolle samenwerkingen tussen mensen en planten, dieren, schimmels en bacteriën waarin steeds meer zonlicht wordt overgenomen en dit licht in steeds meer leven uitkristalliseert. In steeds meer vruchtbare bodem, steeds meer voedsel, steeds meer grondstoffen, steeds meer biodiversiteit en steeds meer plezier.
Het grote nog weinig benut potentieel: Oogsten en ophopen
Wanneer je bedenkt dat het leven op deze planeet zo'n vier miljard jaar geleden heel primitief 'begonnen is' en uit dit primitieve leven zo'n rijke groenblauwe biosfeer is ontstaan dan kun je bedenken dat gedurende lange tijd steeds meer energie van ondermeer de zon aan de aarde is overgedragen en in de biosfeer is opgehoopt. Wanneer je dit patroon van overnemen en ophopen herkent dan kun je bedenken dat hierin gedurende lange tijd het levend weefsel steeds hoogwaardiger is geworden, bodem steeds vruchtbaarder en de aarde steeds productiever. Leven draait niet rond in circulaire patronen; Wanneer de condities goed zijn creëert leven steeds meer leven.
Het patroon waarlangs onze biosfeer doorheen de tijd is ontwikkeld en is uitgedijd laat zien dat er heel veel te winnen is wanneer we begrijpen hoe dit natuurlijk uitdijen doorheen de tijd tot stand gekomen is. Iedere soort is een tandje in een rad dat het geheel in het ophopen van energie steeds succesvoller en steeds hoogwaardiger maakt, wanneer het de condities krijgt om dit te doen. Alles werkt mee in patronen waarin het oogsten en ophopen van zonne-energie steeds succesvoller wordt gemaakt. Dit oogsten en ophopen maakt van biodiversiteit een extreem efficiënte maar nog maar weinig benutte productiepartner.
Zitten er een aantal weeffouten in het huidig begrijpen van werkelijkheid? Ik denk het wel. Want terwijl wij nog in gesloten circulaire patronen denken stelt het levende weefsel zich juist open. En terwijl wij nog denken in vormen van materie is leven vooral vruchtbaar en metabolistisch en vormt alles zich in expressies van energie. En terwijl wij nog denken in beperkte voorraden hoopt energie zich in het levende weefsel op. Tenminste, wanneer energie hiervoor de condities krijgt om dit te doen.
Hoogwaardig transformeren
Hoe maak je van zonlicht bijvoorbeeld kolibrievlinders, ransuilen, tonnen voedsel, bergen grondstoffen en klinkende groene euro's? Dit doe je door zo veel mogelijk zonlicht over te nemen en dit licht in zo veel mogelijk plantenmassa uit te kristalliseren. En door deze plantenmassa vervolgens hoogwaardig te transformeren, door de planten als hoogwaardig voedsel aan het bodemleven over te dragen wordt het bodemleven in staat gesteld steeds talrijker worden en zo kunnen zij bodem steeds vruchtbaarder maken. Door die verbeterde bodem kunnen planten nóg beter groeien en in deze verbeterde groei kunnen zij nóg meer zonlicht overnemen en in nóg meer voedsel uitkristalliseren. Hoogwaardige transformatie zorgt zo voor hoogwaardige accumulatie.
Dit transformeren kunnen we het beste in samenwerking met andere soorten doen. Immers, zij kunnen eten (transformeren) wat wij niet kunnen eten. In deze samenwerking kunnen we biodiversiteit van een ethische opgave naar efficiëntie verschuiven. En verschuiven we ook het eten van voedsel van consumptie naar wat het in diepste essentie is: Een creatieproces. Door voedsel hoogwaardig te transformeren stellen we het levende weefsel in staat weer meer zonne-energie te accumuleren. Zo ontstaat door het eten van voedsel steeds meer voedsel. Ik zie hierin een potentieel die ongelofelijk groot en nog weinig benut is.
Steeds meer zonne-energie oogsten en in steeds meer leven ophopen
2022 1% humus 10.000 wormen / ha 2000 pissebedden / ha 200 duizendpoten / ha 10 vogelsoorten / ha 0 eieren / ha / jr 0 pruimen / ha / jr 0 noten / ha / jr | 2025 2% humus 50.000 wormen / ha 10.000 pissebedden / ha 1000 duizendpoten / ha 30 vogelsoorten / ha 10.000 eieren / ha / jr 100.000 pruimen / ha / jr 10.0000 noten / ha / jr | 2030 4% humus 500.000 wormen / ha 200.000 pissebedden / ha 10.000 duizendpoten / ha 70 vogelsoorten / ha 100.000 eieren / ha / jr 10.000.000 pruimen / ha / jr 100.000 noten / ha / jr |
Andere soorten tot ophopen in staat stellen
Op deze wijze gaat het eco-effectief ondernemen voorbij het circulaire gedachtegoed. In deze benadering worden kringlopen niet gesloten maar worden cycli juist opengesteld en worden soorten in staat gesteld steeds meer energie en steeds meer mineralen over te nemen en als voedsel in deze cycli op te hopen. In deze benadering wordt natuur niet beschermd maar worden soorten in staat gesteld om steeds talrijker te worden en in het creëren van steeds meer leven succesvol te zijn.
In deze benadering werken ondernemers, planten, dieren, schimmels en bacteriën gezamenlijk toe naar het vormen van robuuste ophopende ecosystemen en robuuste ophopende verdienmodellen. Met eco-effectief ondernemen kunnen we een sprong maken van sustainability naar wat ik graag createability*noem: Naar "giving life the ability to create ever more life!"
* Createability is een nieuwe door Jos Willemsen voorgestelde term
dominerend
aftakelend
gelijkwaardig
gedijend (eigenlijk nog steeds aftakelend)
sustainability
ecologische voetafdruk minimaliseren
soorten (proberen te) beschermen
omgaan met beperkte voorraden
samenwerkend
uitdijend
createability
ecologische voetafdruk optimaliseren (positief bijdragen)
met andere soorten samenwerken
overvloed creëeren
Met grondgebonden ondernemingen samenwerken
Natuurlijk zijn niet alle ondernemingen grondgebonden, niet alle ondernemingen kunnen een eenvoudige eco-effectieve sprong maken. Maar ondernemers die hun onderneming willen verduurzamen kunnen wel een samenwerking met grondgebonden ondernemingen overwegen.
Dit is een warm pleidooi om dat te doen. Want zo'n aanpak kan interessanter zijn dan de duurzaamheidsopgaven (met technologische oplossingen) binnen het eigen bedrijf op te lossen. Dit omdat investeringen die de negatieve impact van het eigen bedrijf verkleinen maar beperkt doeltreffend zijn en deze investeringen hebben vaak een overwegende kostenpost die vaak ook duur is. Investeringen die positief aan ecosystemen bijdragen zijn meer doeltreffend. Zij stellen andere soorten in staat om aan duurzaamheidsopgaven mee te werken en zij stellen de ondernemers in staat de gangbaar overwegende kostenposten naar overwegende verdienmodellen om te buigen. Met een koppeling aan eco-effectief ondernemen is het mogelijk met minder investering meer te bereiken. Zo kun je als niet-grondgebonden onderneming per saldo toch eco-effectief zijn en zo op een duurzame toekomst een veel grotere impact hebben.
Speciaal voor ondernemers die willen verduurzamen en hierin het eco-effectief ondernemen willen verkennen en uitdiepen is er een drie-daagse training eco-effectief ondernemen samengesteld.
Jos Willemsen - Enjoys creating vivacious environments by teaming with life...
van sustainability naar createability: |
van negatieve impact verkleinen |
naar positieve impact vergroten |
van natuur (proberen te) beschermen |
naar met (talenten van) andere soorten samenwerken |
van kringlopen (proberen te) sluiten |
naar steeds meer zonne-energie oogsten en in steeds meer leven ophopen |
van een mechanisch-materialistisch wereldbeeld |
naar een energetisch - 'living system' wereldbeeld |
producten ontwerpen: |
van produceren met beperkte natuurlijke hulpbronnen |
naar produceren met onbeperkte natuurlijke creatiepatronen |
van produceren binnen de planetaire begrenzingen |
naar produceren met planetaire creatiepatronen (planetaire begrenzingen oprekken) |
van ontwerpen om na gebruik afval opnieuw als grondstof te benutten |
naar ontwerpen om na gebruik andere soorten in staat te stellen aan hoogwaardige transformatie en hoogwaardige accumulatie bij te dragen |
van ontwerpen om minimaal te vervuilen |
naar ontwerpen om andere soorten in staat te stellen aan herstel en verschoning bij te dragen |
processen en landschappen ontwerpen: |
van ontwerpen om zo weinig mogelijk energie te ver-bruiken |
naar ontwerpen om zo veel mogelijk energie te ge-bruiken en andere soorten in staat te stellen steeds meer energie in de levende biosfeer op te hopen |
van andere soorten een habitat geven |
naar andere soorten in staat te stellen aan het oogsten en ophopen van energie mee te werken (en zo steeds meer leven creëren) |
Trailer JOS - De mens als nuttige soort - door HENK. De film gaat in september 2022 bij FIlm by the Sea in premiere.