In het kort: Het gaat niet goed met de biodiversiteit. Maar in Middelburg wordt dit gekeerd. Op een aantal plekken in de stad worden planten, dieren, schimmels en bacteriën in staat gesteld steeds talrijker te worden en in staat gesteld opnieuw succesvol te zijn in het overvloedig creëren van leven.
Jos Willemsen en Sylvia Radius werken samen in dit experimenteel groen kunstproject, een onderdeel van Creative City Boost (CCB), een gezamenlijk EU-project van Provincie Zeeland en het CBK Zeeland. Gemeente Middelburg geeft hen de ruimte om dit experiment in de binnenstad van Middelburg te doen.
Deze blog wordt naarmate het project vordert steeds bijgewerkt
De laatste bijwerking was op 30 september 2023
Door Jos Willemsen
In de media:
Dit project is onderdeel van Creative City Boost
Foto's door Marcelle Davidse - hierwier.nl
Levensvuur aanwakkeren
Op 18 juli 2023 werd het Experimenteel Groen kunstproject officieel geopend met een ladder en een mars door Middelburg. Met dit openingsritueel namen beeldend kunstenaar Sylvia Radius en landschapsontwikkelaar Jos Willemsen het publiek mee naar een nieuwe toekomst. Doel van het project is de vruchtbaarheid van de ondergrondse en bovengrondse bodem te verhogen. De groep wandelde van de Kuiperspoort naar het Bolwerk (Klein Vlaanderen). Daar gaven ze een snoeidemonstratie voor genodigden met een uitleg over de zomersnoei, over de toename van de vruchtbaarheid en de effecten op biodiversiteit.
Met zomersnoei en mulchen ecosystemen herstellen en steeds meer leven creëren
Op vier plekken in de stad
- De tuin van het Cultuurhuis in de Kuiperspoort
- De tuin van de Koepoort aan het Molenwater
- Het Bolwerk aan de De Seissingel - Klein Vlaanderen
- Het Bolwerk aan Klein Vlaanderen - Noordsingel
Alle projecten zijn nog in ontwikkeling. In augustus wordt verder gewerkt aan de sculpturering van de takken en het mulchen van het groen. In september worden de projecten verder ingeplant.
Hoe het zich ontwikkelt?
Open daarvoor de fotoreeks door op onderstaande foto's te klikken
De tuin van het Cultuurhuis in de Kuiperspoort - kaart
De tuin van de Koepoort aan het Molenwater - kaart
Het Bolwerk aan de De Seissingel - Klein Vlaanderen - kaart
Het Bolwerk aan Klein Vlaanderen - Noordsingel - kaart
Sylvia en Jos, pencelen en sikkels, yin en yang
Sylvia Radius werkt als beeldend kunstenaar met dikke bamboe penselen en inkt waarmee ze tekeningen maakt in de filosofie van sumi-e (Japans). Ze zegt daarover: ‘Het gebeurt in het moment vanuit de natuurlijke energiestroom die bij het maken ontstaat’. Deze manier van werken met ‘het natuurlijke’ sluit goed aan bij de visie van Jos Willemsen. Bij Jos staat de natuurlijke energiestroom (en die zo optimaal mogelijk zijn werk laten doen) evenzo voorop. Ontwerptekeningen van Sylvia vormen de basis voor de vorm van de aanplant en het zaaien.
Jos werkt nu ruim zes jaar met methoden die uit de zo genaamde ‘Syntropische landbouw’ afkomstig zijn (syntropic agroforestry). De voedselbossen en agroforestry projecten waar hij aan werkt vertonen verbluffende resultaten. Ook het groen in de stad kan hiermee heel interessante resultaten boeken. Jos werkt veel met Japanse sikkels. Hij gebruik ze in als werktuig om aan vruchtbaarheid en aan vorming van vruchtbare aarde bij te dragen.
Het waarom
Het gaat niet goed met de biodiversiteit. En er zijn daarbij ook steeds meer bomen die bij aanplant niet goed groeien. Ook zijn er steeds meer oudere bomen die in voortdurende stress verkeren. De condities waarin leven creëert en ophoopt, die condities zijn niet langer goed. De grond is geen grond meer, de grond is op steeds meer plekken verdicht. Dat is bij landbouwgronden zo, ook in veel natuurgebieden is dat zo en ook in de plantsoenen van de stad. In de meeste gronden is er sprake van een groot gebrek aan lucht.
Ooit gonsde, daverde en kwetterde onze landschappen. Er werd toen door heel veel dieren van planten gegeten, er werd toen heel veel gepiest en gepoept. Doorheen de tijd zijn we door het afnemend aantal dieren van overwegende spijsverterende landschappen naar overwegende composterende landschappen geëvolueerd. En nu ook dat composteren niet langer goed verloopt leven we in overwegende oxiderende landschappen. De blaadjes verteren niet langer goed, de humusfractie van de bodems neemt af en CO2 uitstoot neemt toe. Wormen, pissebedden, schimmeldraden en ook boterhammen, ze gaan letterlijk in lucht op. Waardoor nieuwe aanplant niet goed meer groeit en steeds meer bestaande bomen en bossen in voortdurende stress verkeren.
De bodem verdicht, bevat nog weinig lucht, bodemleven raakt ondervertegenwoordigd, de bodem kan nog weinig water vasthouden, mineralen zijn steeds moeilijker opneembaar en door de toenemende droogte verzilt de bodem door het binnendringende zeewater.
Er zijn steeds meer bomen die bij aanplant niet goed groeien
De rechtse boom vertoont een heel arme kroonontwikkeling
Steeds meer bomen in de stad vertonen tekenen van stress
Het hoe
Hoe maak je van zonlicht miljoenen wormen, miljoenen pissebedden, miljoenen vogels, kilometers schimmeldraad, takken vol sappige pruimen, ja van zonlicht zelfs tonnen tarwe en kubieke meters hout?
Hoe gaan we er voor zorgen dat de energie die hier bovengronds van de zon is overgenomen ondergronds wordt opgehoopt?...
Door het zonlicht eerst in plantenmassa om te zetten. En deze plantenmassa vervolgens te oogsten en als hoogwaardig voedsel aan dieren en bodemleven over te dragen. Als dierlijke mest of als groene mulch. Zo kan het bodemleven door dit vele opneembare voedsel, door al die heerlijke uitwerpselen steeds talrijker worden en zo kan dit bodemleven de bodem steeds vruchtbaarder maken. De mineralen die wel in de bodem aanwezig zijn maar voor planten niet opneembaar zijn die kan dit bodemleven zo steeds meer opneembaar maken.
Gevoed door de zon.
Alles leeft om hoogwaardig getransformeerd te worden...
Planten, dieren, schimmels, bacteriën, ze vormen samen één groot vruchtbaar weefsel. Of beter gezegd: We vormen samen één groot vruchtbaar weefsel. Een weefsel dat de potentie heeft steeds vruchtbaarder te worden. Zodra dit levende weefsel in staat word gesteld in het overnemen en ophopen van energie steeds succesvoller te zijn gebeurt dat. En wij kunnen meewerken om het succes van dit oogsten en ophopen van energie steeds meer te vergroten. Door de transformatie van voedsel (o.a. bebladerde takken en gemaaid gewas) hoogwaardig te laten verlopen wordt de bodem jaar na jaar steeds vruchtbaarder.
In dit project doen we dat door toepassing van zomersnoei.
Van onderhouden naar bijdragen aan vruchtbaarheid
Met ander groenbeheer: Tijd besparen, geld besparen, een mooier product creëren,
en hierin als vanzelf steeds meer biodiversiteit laten ontstaan...
Gangbaar groenbeheer | Syntropisch groenbeheer |
Onderhouden | Bijdragen aan vruchtbaarheid |
Wieden | Oogsten en als voedsel overdragen |
Snoeien | Oogsten en als voedsel overdragen |
Bemesten | Oogsten en als voedsel overdragen |
Irrigeren | Oogsten en als voedsel overdragen |
Ziekten bestrijden | Oogsten en als voedsel overdragen |
| Door te maaien en te snoeien en dit als groene mulch aan de bodem over te dragen |
Effecten (ondanks beheer): | Effecten (dankzij bijdragen) |
Verarmende bodem | Verrijkende bodem |
Verarmende biodiversiteit | Verrijkende biodiversiteit |
Toenemende droogte | Toenemende sponswerking |
Toenemende vatbaarheid voor ziekten | Toenemende gezondheid en weerbaarheid |
Nutriënt arm voedsel | Nutriënt rijk voedsel |
Toenemende kosten | Toenemende besparing / verdienmodel |
| Doordat het ondergrondse met het bovengrondse gevoed wordt.. |
Reeds beproefd
Camping Ons Buiten en Voedselbron Graauw zijn twee van de plekken waar met zomersnoei ervaring is opgedaan en reeds goede successen zijn geboekt.
Camping Ons Buiten
Voedselbron Graauw
Interesse?
Groenbeheerders en natuurbeheerders uit andere hoeken van het land zijn van harte uitgenodigd hiermee zelf experimenten te doen en hiervoor contact op te nemen.
Jos Willemsen - Enjoys creating vivacious environments by teaming with life...
De film 'JOS - de mens als nuttige soort' is nu te zien op Vimeo en Picl